EĞİTİM DOSYASI /// NACİ AKIN : BU NEYİN PROJESİDİR ?

Dün televizyonlarda Kadıköy Anadolu Lisesinden gönderilen öğretmenlerin hazin bir şekilde uğurlanışı, öğrencilerin ve velilerinin alkışlı protestolarıyla renklenen bir veda töreni vardı. Çok değil daha birkaç hafta öncesinde kapısında tomalar bekliyordu. Sanki bu çocuklar, velileri eli kanlı teröristlerdi. Vefa, Kabataş, Haydarpaşa, İstanbul Erkek Liseleri de aynı durumla karşı karşıyaydılar. Onları anlamak, dinlemek yerine dediğim dedik çaldığım düdük misali geri adım atmıyor proje okulları yönetmeliğini çıkaranlar.

Milli Eğitim Bakanı Yılmaz "bir kaşık suda fırtına koparılıyor proje okullarından gönderilen öğretmen sayısı sadece % 18’dir, bu öğretmenlerin deneyimlerini ihtiyaç duyan okullara aktarması planlanmıştır" diyor. Olmaz! Olamaz! Bu okullar öğrencilerini sınavla alıyorlar. Puanları 475-500 arasında değişen bu okullara 100-200 arası puanla öğrenci alan öğrenci alan okullardan öğretmen tayin edip bu okulların adeta bir parçası olmuş öğretmenleri de süremezsiniz. O zaman TEOG denilen sınavın ne anlamı kalıyor? Sınav bir yarışmadır ve öğrenciler en iyi eğitimin verildiği ve en iyi eğitimcilerin bulunduğuna inandıkları okullara girebilmek için çalışırlar, yarışırlar, ter dökerler ve emek harcarlar. Yani bedel öderler. Siz şimdi bedel ödeyerek okumaya hak kazandıkları okulların niteliğini değiştirmekle tüketici hukuku tabiriyle ayıplı mal ya da hizmet sunuyorsunuz bu yavrulara.

Bizim zamanımızda TEOG yoktu her okul kendi sınavını yapardı, bir de devlet parasız yatılı sınavı vardı. Dershane yoktu, test kitabı nedir bilmezdik ama ilkokul öğretmenimiz rahmetli Nimet Özyürek’in olağan üstü çaba ve teşvikleriyle başardık.

Ege’nin hemen her yöresinden 90 kişi, üç sınıf bugün Bornova Anadolu Lisesi adını alan İzmir Kolejinde buluştuk. Hepimiz ana kuzusuyduk, 11-12 yaşlarındaydık. Bir hafta kadar sonra devlet parasız yatılı sınavını dereceyle kazanan 30 arkadaşımız daha D sınıfı olarak bize katıldı. Bu arkadaşlarımızın çoğunluğu Ege taşrasının akıllı, zeki, yetenekli, saf, temiz köylü çocuklarıydı. İşte sosyal adalet de, fırsat eşitliği de, sosyal devlet anlayışı da budur. Yoksa proje okulları aldatmacasıyla öğretmenleri sürgün etmenin sosyal devletle bağdaşır hiçbir tarafı yoktur. Hemen onlarla kaynaştık. Saz çalmayı, Ege türkülerini, zeybeği, güreş tutmayı, tarım dersinde toprağı bellemeyi, şehirlilerin kros dediği kır koşusunu, mücadele azmini, doğayı sevmeyi onlardan öğrendik. Bugün bu arkadaşlar iş, bilim, kültür, sanat dünyasında bürokraside, farklı sektörlerde önemli yerler edindiler. Bu Cumhuriyetin en büyük kazanımlarındandır. Rahmetli Demirel adını taşıyan Demokrasi ve Kalkınma Müzesi ve Külliyesinin açılış töreninde "Cumhuriyet olmasaydı İslamköylü fukara Yahya Efendinin oğlu Süleyman ne devlet hizmeti görebilir, ne başbakan ne de Cumhurbaşkanı olabilirdi" demişti. O yüzden zeki, akıllı köy çocuklarını hep destekledi.

Esasen bugün proje okulları denilen okulların bu kadar gözde olmasının arkasında da Demirel’in izini takip ettiği rahmetli Menderes vardır. Rahmetli Menderes Kızılçullu Amerikan Kolejinden mezun olmuş ve Osmanlının o zor günlerinde oradaki baskıyı görerek isyan etmişti. Dönemin İzmir İttihat ve Terakki Katibi Mesulü Celal Bayar’la ilk tanışması da 16 yaşındayken öğretmen kisvesi altındaki misyonerleri şikayeti vesilesiyle olmuştu.

Amerikalılar 1. Dünya savaşına katılmamıştı ama Osmanlı’nın son günlerinde Bursa, Talas, Tarsus, Kızılçullu, İzmir, Üsküdar, Arnavutköy, Robert Kolej gibi Kolejler eliyle Anadolu’yu işgale çoktan başlamıştı bile. O zaman Türkiye’de başta Galatasaray (mektebi Sultani) olmak üzere bugün proje okulları diye adlandırılan köklü İstanbul okulları dışında çağdaş eğitim veren okullar yoktu. Olanlar da bugün Türkiye sınırları dışında kalan Rumeli ve Şam’daydı. O yüzden Amerikalıların bu projesi kendileri için çok rasyoneldi. Sovyet rejiminin yıkılmasıyla FETÖ okullarının da mantar biter gibi bitmesi ülkemizi ve tüm dünyayı sarması da tesadüf değil, aynı proje mantığının sonucudur.

Adnan Menderes iktidara geldiğinde, Kızılçulluda yaşadığı deneyimlerin de tesiriyle Amerikan okullarıyla aynı standartta, yabancı dilde eğitim verecek milli okulların kurulmasını planlamıştı. Kendisini ziyarete gelen eski okul arkadaşlarının da aynı düşünceyi taşıdığını görünce onlara bu görevi verdi ve bugünkü Bornova Anadolu Lisesinin temeli Giraud’ların çiftlik arazisi üzerinde Ege Koleji adıyla atıldı. 1953 yılındaki bu gelişmenin ardından, Menderes Atatürk’ün kurduğu Türk Eğitim Derneğine de aynı görevi vererek TED Yenişehir Lisesinin TED kolejine dönüşmesini sağladı. 1954 yılında çıkarılan bir kanunla Ege Koleji İzmir Koleji adıyla Marif Vekaletine bağlandı ardından Eskişehir, Kadıköy, Konya, Diyarbakır, Samsun Kolejleri açıldı. Zamanla İstanbul Erkek Lisesi başta olmak üzere İstanbul’daki köklü okullar da aynı standartta eğitime geçtiler.

Bugün bu yazıya başlamadan önce Bornova Anadolu Lisesi Okul Aile Birliği Başkanı devrem, sınıf arkadaşım Cihangir Dereobalı’yı aradım. Son bir yıl içinde 3 müdür değişmiş, müdür yardımcılarının tamamı değişmiş, 94 öğretmen kadrosundan 91’i sürgün edilmiş baskılar karşısında 11’i geri gelmiş yani bugün bir yıl öncesine göre eski kadrodan sadece 14 kişi kalmış, %18 sözü gerçekleri yansıtmıyor yani. Cihangir okulun tarihinin ve kurumsal hafızasının yok edilmeye çalışıldığının da altını çizdi. Proje okullarının ne anlama geldiğini sorduğumda ise ülkenin geleceğini karartma projesi diye yorumladı. Merak etmesin kurumsal hafıza da ülkenin geleceği de biziz, bu okullardan mezun olan on binlerce yetişmiş insan kaynağı.

Yeri geldiğinde Menderes’in adını ağızlarından düşürmeyenler onun eğitim alanındaki en büyük projesine ihanet içindedirler. Ama bunu gerçekleştirebilmek o kadar da kolay değildir. Bu ülke, fikri hür, vicdanı hür, irfanı hür nesiller yetiştirmeye devam edecektir. Kalın sağlıcakla…

Etiketlendi:EĞİTİM DOSYASI, NACİ AKIN, PROJE